Konya’nın İlçeleri Nelerdir? – Haritanın Arkasındaki Adalet Tartışması
Cesur Bir Giriş: Listeleri Değil, Yaşamı Konuşalım
Şunu baştan söyleyeyim: “Konya’nın ilçeleri nelerdir?” sorusuna yanıt, kuru bir madde listesi değil; eşitsizlik, merkezileşme ve yerel kalkınma tartışmasının ta kendisidir. Haritada güzel görünen sınırlar, bazı çocukların okula daha zor gittiği, bazı esnafın pazara erişimde daha çok ter döktüğü anlamına gelebilir. Bu yazı, tartışmayı körüklemek için değil; aksine, hepimizi samimi bir yüzleşmeye davet etmek için kaleme alındı. İlçelerin adlarını saymak kolay; peki, bu isimlerin arkasındaki hayatlara bakmaya hazır mıyız? (İlçe listesi ve sayısı için bkz. Büyükşehir ve Valilik verileri.) ([Konya Büyükşehir Belediyesi][1])
Merkez Üçlü: Karatay–Meram–Selçuklu’nun Gölgesi
Karatay’ın geniş sanayi omurgası, Meram’ın yerleşik mahalle kültürü, Selçuklu’nun eğitim ve sağlık yatırımları… Göz kamaştırıcı bir merkezî güç birikimi. Ama itiraf edelim: Trafik çözümleri, kültür–sanat altyapısı ve yatırım akışı burada yoğunlaşırken, taşranın sesi ne kadar duyuluyor? Merkezdeki her ışık, kırsalda bir gölgeye dönüşüyse, bu adil mi? (Merkez ilçe statüsüne dair resmî kaynaklar.) ([konya.gov.tr][2])
Kuzeyin Uzun Yolları: Cihanbeyli, Kulu, Tuzlukçu
Rüzgârın uzun, ufkun geniş olduğu kuzey hattında mesafeler fikirlere bile mesafe katıyor. Cihanbeyli’de bir atölye açmanın, Kulu’da bir lojistik hattı kurmanın, Tuzlukçu’da kooperatif örgütlemenin kaç bürokratik kapıya çarptığını hiç konuştuk mu? “Merkeze yakın olan kazanır” ezberi, buralarda yaşayanların emeğini değersizleştirmiyor mu? Yol uzunsa, hizmet de uzamak zorunda mı?
Batı ve Güneybatı: Beyşehir, Hüyük, Derebucak, Derbent
Beyşehir Gölü’nün mavisi elbette bir gurur. Fakat turizm sezonu geçince göl kıyısındaki küçük işletmelerin nakit akışı neye yaslanıyor? Hüyük’te el emeğiyle üretilen ürünlerin markalaşması için yeterli destek var mı? Derebucak ve Derbent’in doğa sporları potansiyeli, yerel gençlere kalıcı istihdam sunacak şekilde değerlendiriliyor mu, yoksa afişlerde güzel duran bir hayal mi?
Güneyin Sert Coğrafyası: Hadim, Taşkent, Bozkır, Güneysınır
Dağ geçitleri, kanyonlar, yaylalar… Coğrafya, hikâye anlatıcılarına cömert; ama hizmet götürenlere çetin. Hadim’de bir sağlık randevusuna yetişmek, Taşkent’te kışın yolun kapanmaması, Bozkır’da tarım girdilerinin zamanında gelmesi… Bunlar gündelik adalet meseleleridir. “Zor coğrafya kader midir?” sorusunu, planlamanın kalbine koymaya cesaretimiz var mı?
Doğu Hattı: Ereğli, Karapınar, Halkapınar, Emirgazi
Ereğli’nin tarımsal üretim gücü, Karapınar’ın enerji vizyonu, Halkapınar ve Emirgazi’nin kırsal omurgası… Güzel başlıklar. Peki, bu başlıklar ilçelerin gençlerine aynı ölçüde umut oluyor mu? Bir enerji projesi, yerel esnafın kasasına ne zaman, nasıl dokunuyor? Tarımsal verimlilikle çevresel sürdürülebilirlik arasında sıkışıp kalan üreticiye kim omuz veriyor?
Merkeze Yakın Ama Uzak Hissedilenler: Ilgın, Kadınhanı, Sarayönü, Seydişehir, Akören, Altınekin…
“Konya merkeze yarım saat” demek, her sorunu yarım saatte çözmek anlamına gelmiyor. Ilgın’da termal potansiyelin katma değere dönüşmesi, Kadınhanı’nın tarımsal çeşitlenmesi, Sarayönü’nün küçük sanayisinin finansmana erişimi, Seydişehir’in maden–çevre dengesinin şeffaf yönetimi… Hepsi ayrı bir dosya, ayrı bir cesaret istiyor.
İsimleri Tekrarlayalım, Soruları Büyütelim
Ahırlı’dan başlayıp Yunak’ta biten o uzun listeyi ezberlemek kolay; zoru, her ilçe için adil ulaşım, nitelikli eğitim, erişilebilir sağlık ve şeffaf yatırım çekmek. Peki, ilçe başkentlerine tek bir standart mı uygulayacağız, yoksa her ilçenin coğrafyasına ve kültürüne göre esnek politikalar mı geliştireceğiz? “Büyükşehir oldun, her şey tamam” rahatlığı bize yıllar kaybettirmedi mi? (Resmî ilçe sayısı ve adları.) ([konya.gov.tr][2])
Provokatif Sorularla Kapanış: Harekete Geçelim
– Merkez üçlüsünün ışığı, taşranın karanlığına mı neden oluyor, yoksa yolu mu aydınlatıyor?
– Yatırımlar ilçelere “paylaştırılıyor” mu, yoksa “planlanıyor” mu? Aradaki farkı konuşmaya var mıyız?
– Kırsal gençliği ilçesinde tutacak eğitim–istihdam köprüsünü kim, nasıl kuracak?
– Turizm, tarım, sanayi… Her ilçe için iki değil, tek bir güçlü odak seçmek daha adil olmaz mı?
Konya’nın ilçeleri yalnızca birer isim değil; adalet ve kalkınma sınavımızın sahaları. Listeleri ezberlemeyi bir kenara bırakalım, yorumlarda kendi ilçenizden somut bir “iyi örnek” ve bir “sorun alanı” paylaşın. Belki de bu yazının altında başlayacak tartışma, Konya’nın haritasını ilk kez adilce katlayacağımız günün ilk adımı olur.
[1]: https://www.konya.bel.tr/k/ilcelerimiz?utm_source=chatgpt.com “İlçelerimiz – konya.bel.tr”
[2]: https://www.konya.gov.tr/ilcelerimiz?utm_source=chatgpt.com “T.C. Konya Valiliği – İlçelerimiz”